De afgelopen maanden hebben we gewerkt aan de voorbereiding van een pilot; het fabriceren van tientallen warmtepompen, het selecteren van respondenten en het organiseren van de installaties. We willen begrijpen wat er gebeurt wanneer onze pomp te maken krijgt met 4 variabelen die je niet kunt regisseren: het gedrag van bewoners, de kennis en werkwijze van installateurs, de centrale verwarming die in elke woning anders is, en het Nederlandse winterweer dat grillig en vochtig is. Je ontdekt pas wat er echt speelt wanneer al die elementen samenkomen in een flink aantal gewone huizen, met alle variatie die daarbij hoort. Daarom zochten we grote en kleine woningen, jong & oud, en plaatsen we in tuinen en op daken; beetje Murphy uitlokken ;) Op dit moment zitten we middenin het plaatsen van de warmtepompen. De pilot is van start!
We doen dat samen met Eneco, Wooncompagnie en TNO: 3 partijen die elkaar aanvullen met ieder een ander perspectief. Eneco ziet in deze pilot de kans om het grote segment rijwoningen te bedienen met een stille warmtepomp. Voor TNO is dit een manier om te onderzoeken hoe warmtepompen efficiënter kunnen worden aangestuurd, via een regeling die beter begrijpt hoe een huis reageert op warmte, gedrag en weersinvloeden. Wooncompagnie is één van de meest vooruitstrevende woningcorporaties op het gebied van verduurzaming, met meer dan duizend warmtepompen in de woningvoorraad. Zij onderzoekt of Whspr een oplossing kan zijn om de verduurzaming verder op te schalen zonder bewoners op te zadelen met instellingen, vragen of klachten. De drie partijen richten zich daarmee op drie vormen van haalbaarheid: markt, efficiëntie en schaal.
Naast het verzamelen van praktijkervaring, willen we met deze pilot een aantal vragen beantwoorden. Aan de technische kant gaat het om 3 dingen: hoe goed de regeling de warmtepomp aanstuurt in verschillende omstandigheden, hoe de interface zich gedraagt in handen van gewone gebruikers, en hoe robuust de warmtepomp zelf presteert wanneer hij maanden achter elkaar buiten staat te draaien. Aan de gebruikerskant kijken we of de installatie in de praktijk zo snel verloopt als we beogen, of onze handleiding een monteur voldoende houvast geeft om zonder veel aanvullende uitleg tot een goed resultaat te komen, en hoe bewoners de warmtepomp ervaren in hun dagelijks leven – het geluid, de bediening en vooral het comfort in huis.
We zien in de eerste weken een bevestiging van iets wat we al verwachtten: in redelijk geïsoleerde woningen met lagetemperatuurverwarming, waar bewoners de thermostaat met rust laten, haalt de warmtepomp met gemak een hoge efficiëntie. Dat past precies bij wat je logisch zou denken.
Naast die bevestiging is er ook een verrassing. In sommige woningen kiest de warmtepomp een veel lagere aanvoertemperatuur dan wij zelf zouden hebben ingesteld, en toch blijft het huis comfortabel. Het systeem kiest in die situaties zelf een passende temperatuur en flow, en vindt daarmee een verrassend laag maar stabiel optimum.
Maar er gaan ook dingen fout. Dat begon al bij de aansturing van de cv-ketels. In theorie spreken ze dezelfde taal, maar in de praktijk blijkt het eerder een verzameling dialecten, accenten en uitzonderingen. Het gevolg was dat sommige installaties niet direct werkten, en dat we ter plekke moesten uitvinden hoe we ze toch konden laten communiceren. Het kostte tijd, we moesten testen, aanpassen en opnieuw installeren. Dat zorgde voor vertraging, maar het is niet iets dat je ontdekt in een laboratorium. Frustrerend, maar wel preciés waarom we dit doen. Inmiddels hebben we alle installaties werkend gekregen, en veel meer kennis van hoe Nederland er achter de voordeur werkelijk uitziet.
Vóór de pilot hielden we ons alleen bezig met het ontwikkelen van een warmtepomp, dat was - achteraf gezien - redelijk overzichtelijk. Nu maken we de stap om te ontdekken hoe hij zich staande houdt in de weerbarstige werkelijkheid. Dat maakt het spannend, en tegelijkertijd merken we dat de leercurve in deze fase enorm is: in een paar weken hebben we meer inzichten opgedaan dan in de maanden voorbereiding daarvoor. Het voelt als een nieuwe versnelling in het ontwikkelproces richting een systeem dat zich straks echt onderscheidt van de rest.
Wil je mee op reis?
Voor huiseigenaren | Zou Whspr misschien weleens jouw warmtepomp kunnen zijn? Volg ons! Volgend jaar brengen we Whspr op de markt.
Voor installateurs | We bouwen komend jaar een netwerk van partner-installateurs in Nederland.
Wil je daar als eerste onderdeel van zijn? Neem contact op – Een kop koffie is genoeg om te ontdekken of we bij elkaar passen.
