De afgelopen weken verschenen er 3 berichten die samen een interessant verhaal vertellen over hoe Nederland probeert om warmtepompen, energieprijzen en netcongestie slimmer te organiseren. Een verhaal waarin politiek, markt, techniek en bewoners elkaar razendsnel lijken te vinden – en soms tegen te komen.
1. Oproep aan de politiek: maak warmtepompen verplicht aanstuurbaar
Op 24 november pleitte Netbeheer Nederland in een brief aan de formerende partijen voor een duidelijke maatregel: “maak warmtepompen verplicht aanstuurbaar”, dan kunnen bijvoorbeeld bij piekbelasting (ochtend, avond of koude dagen) hybride warmtepompen op afstand uitgezet worden en kunnen cv-ketels extra bijspringen.
2. De markt: Frank Energie zet de eerste stap
Slechts een week later kondigde Frank Energie aan dat zij vanaf dit najaar via “Slim Verwarmen” warmtepompen op afstand kunnen in- en uitschakelen bij klanten met een dynamisch energiecontract. Via een app kunnen gebruikers tot ±3°C afwijking toestaan, wat volgens Frank ongeveer €250 per jaar kan besparen.
De reacties op dit plan waren veelzeggend.
‘Gematigde voorstanders’ reageren pragmatisch: “Zolang het vrijwillig blijft vind ik het prima.”
‘Principiële sceptici’ | Een meer uitgesproken en talrijker kamp waarschuwt voor wat zij zien als een glijdende schaal: vandaag vrijwillig, morgen norm. Ze vrezen verlies van controle: “Ik vind het gevaarlijk dat bedrijven op afstand beslissingen kunnen nemen over het leven van mensen… het verlies van autonomie in je eigen huis.”
‘Praktische sceptici’ | Zij hebben vaak zelf ervaring met warmtepompen en weten dat kleine veranderingen in de regeling direct merkbaar zijn in comfort, geluid, rendement en slijtage. “Ik wil niet dat een app op afstand gokt wat mijn huis moet doen — dat gaat altijd ten koste van comfort of geld.”
3. De praktijk: Drentse pilot toont gemengd beeld
In Dalen werd onderzocht wat slimme aansturing in de praktijk oplevert. 100 hybride warmtepompen werden collectief aangestuurd door een consortium van onder meer Enexis en Intergas. De resultaten van 27 november waren concreet: De gezamenlijke belasting tijdens de avondpiek nam af met 10–25%. Maar de nuance zit in het vermogen: de warmtepompen vroegen gemiddeld slechts 850 Watt. Dat is fors minder dan de 1,5 kW waarmee het laagspanningsnet per woning rekent. Met andere woorden: ja, slimme sturing werkt – maar de vraag is hoeveel hybride warmtepompen effectief kunnen bijdragen aan de oplossing van netcongestie.
Een sector in beweging
Binnen 1 week zagen we dus:
Een politiek voorstel om aansturing verplicht te maken
Een commercieel initiatief om het aan te bieden aan consumenten
Een empirisch onderzoek dat laat zien dat het technisch kan werken, maar dat het effect per woning beperkt is.
Het is interessant om te zien hoe snel deze discussie evolueert. Politiek, energiebedrijven, warmtepompontwikkelaars én bewoners lijken allemaal mee te zoeken naar manieren om ons energiesysteem slimmer, betaalbaarder en betrouwbaarder te maken.
Tegelijkertijd zijn er vragen over comfort, autonomie, vertrouwen, kosten en vooral nut – en is het duidelijk dat we er nog niet uit zijn. Wij volgen deze ontwikkeling natuurlijk met interesse. En wat denkt ú: Moet slimme aansturing zo snel mogelijk worden ingevoerd, of eerst uitzoeken wat het daadwerkelijk oplevert?
